اثر دیابت بر روی کلیه ها
دیابت می تواند به کلیه ها ، چشم ها ، اعصاب ، قلب و عروق خونی شما آسیب رسانده و خطر حملات قلبی ، سکته مغزی و بیماری مزمن کلیه را افزایش می دهد .
به گزارش خبرنگار انجمن خیریه کلیوی استان زنجان ,وقتی عروق خونی کلیه ها آسیب می بینند ، کلیه های شما نمی توانند خونتان را به خوبی تصفیه کنند . در نتیجه بیشتر از آنچه که باید ، اب و نمک در بدنتان جمع می شود و باعث افزایش وزن و تورم قوزک پا می شود .
دیابت می تواند به کلیه ها ، چشم ها ، اعصاب ، قلب و عروق خونی شما آسیب رسانده و خطر حملات قلبی ، سکته مغزی و بیماری مزمن کلیه را افزایش می دهد .
● علائم هشدار دهنده دیابت چیست ؟علائم و نشانه ها عبارتند از : تشنگی شدید گرسنگی افزایش دفع ادرار خواب آلودگی کاهش وزن خستگی زخم هایی که خوب التیام پیدا نمی کنند کاهش شدت بینایی گز گز کردن دست ها و پاهاممکن است هیچ یک از این علائم و نشانه ها را نداشته باشید ، اما اگر هر یک از نشانه هایی که در بالا ذکر شد پیدا کردید ، باید با پزشک خود در میان بگذارید .
● پزشک چگونه مرا از نظر دیابت بررسی خواهد کرد ؟
پزشک شما برای بررسی سطح قند خون یک آزمایش خون انجام خواهد داد . مقادیر طبیعی آن عبارتند از :
قند خون ناشتا ۱۲۰ – ۶۰ ( ۸ ساعت قبل از آزمایش غذا یا مایعات نخورده باشید ) .
قند خون غیر ناشتا ۱۳۹ – ۶۰ ( قبل از آزمایش غذا یا مایعات خورده باشید ) .
● چگونه می توانم دیابتم را اداره کنم ؟
شما می توانید با انجام کارهای زیر به اداره بهتر دیابت خود کمک کنید :
روزانه قند خون خود را اندازه گیری کنید
مقدار طبیعی قند خون را بدانید
قند خون خود را در محدوده طبیعی نگهدارید
برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک را پی گیری و اجرا کنید
اهمیت کنترل فشار خون را بدانید و در صورت امکان فشار خون خود را در خانه اندازه بگیرید
دیابت ملیتوس که معمولا ً دیابت نامید ه می شود ، بیماریی است که در آن بدن شما یا نمی تواند به اندازه کافی انسولین تولید کند یا نمی تواند به درستی از مقادیر طبیعی انسولین موجود در بدن استفاده کند . انسولین هورمونی است که مقدار قند موجود در خون شما را تنظیم می کند . بالا رفتن قند خون می تواند دربسیاری از قسمت های بدن اشکالاتی ایجاد کند .
● آیا دیابت انواع مختلفی دارد ؟
شایع ترین انواع دیابت ، دیابت نوع ۱ و ۲ است . دیابت نوع ۱ معمولا ً در دوران کودکی ایجاد می شود . به این نوع دیابت ، دیابت ملیتوس جوانان یا دیابت وابسته به انسولین نیز گفته می شود . در این نوع ، لوزالمعده شما نمی تواند به اندازه کافی انسولین تولید کند و شما باید برای تمام عمر انسولین تزریق کنید .
دیابت نوع ۲ که شایع تر است ، معمولا ً درسنین بالای ۴۰ سال اتفاق می افتد و دیابت ملیتوس بزرگسالی نامیده می شود . به آن دیابت غیر وابسته به انسولین هم می گویند . در دیابت نوع ۲ ، لوزالمعده انسولین درست می کند اما بدن نمی تواند از آن به درستی استفاده کند . قند خون بالا اغلب با رعایت رژیم غذایی و مصرف داروهای خوراکی کنترل می شود ، اگرچه بعضی از بیماران به تزریق انسولین نیاز پیدا می کنند . دیابت نوع ۲ به خصوص در نژادهای آمریکایی – آفریقایی ، هندی – آمریکایی ، آمریکای لاتین و آمریکایی – آسیایی شایع است .
● دیابت با کلیه ها چه می کند ؟
در دیابت ، عروق خونی کوچک آسیب می بینند . وقتی عروق خونی کلیه ها آسیب می بینند ، کلیه های شما نمی توانند خونتان را به خوبی تصفیه کنند . در نتیجه بیشتر از آنچه که باید ، اب و نمک در بدنتان جمع می شود و باعث افزایش وزن و تورم قوزک پا می شود . ممکن است پروتئین در ادرارتان ظاهر شود .
دیابت همچنین ممکن است به سیستم عصبی بدنتان آسیب برساند . این امر می تواند باعث اشکال در تخلیه مثانه بشود . فشار حاصل از پر بودن مثانه می تواند به کلیه ها پس زده و به آنها آسیب برساند . همچنین ، اگر ادرار به مدت طولانی در مثانه بماند می تواند باعث ایجاد عفونت بشود چون باکتری ها در ادراری که حاوی مقدار زیادی قند است ، به سرعت رشد می کنند .
● چه تعداد از بیماران دیابتی به بیماری کلیه مبتلا خواهند شد ؟
حدود ۳۰ در صد بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۱۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ نهایتا ًدچار نارسایی کلیه خواهند شد .
● علائم زودرس بیماری کلیه در بیماران دیابتی کدام است ؟
زودرس ترین علامت بیماری کلیوی ناشی از دیابت ، افزایش ترشح آلبومین در ادرار است . این علامت خیلی قبل از این که آزمایشات معمول ، بیماری کلیه را نشان دهند ، ظاهر می شود بنابراین مهم است که شما این آزمایش را سالیانه انجام دهید . افزایش وزن و تورم قوزک پا ممکن است ایجاد شود . شب ها بیشتر به دستشویی می روید . فشار خونتان ممکن است خیلی بالا برود . پس به عنوان یک فرد دیابتی حداقل سالی یک مرتبه فشار خونتان را اندازه گیری کرده و آزمایش خون و ادرار انجام دهید . این امر باعث کنترل بهتر بیماری و درمان به موقع فشار خون و بیماری کلیه خواهد شد . کنترل دائم دیابت می تواند خطر ایجاد بیماری کلیوی شدید را کمتر کند .
● علائم دیررس بیماری کلیه در بیماران دیابتی کدام است ؟
با نارسا شدن کلیه ها ، اوره و کراتی نین خونتان بالا خواهد رفت . همچنین ممکن است دچار تهوع ، استفراغ ، کاهش اشتها ، ضعف ، خستگی مفرط ، خارش ، گرفتگی عضلانی ( به خصوص در ساق پا ) و کم خونی شوید . ممکن است نیازتان به انسولین کم بشود چون کلیه های ناسالم نمی توانند انسولین را به طور کامل دفع کنند لذا انسولین در بدن تجمع پیدا می کند . اگر دچار هر یک از این علائم شدید با پزشک خود تماس بگیرید .
● علائم بیماری کلیه در بیماران دیابتی
آلبومین / پروتئین در ادرار
بالا رفتن فشار خون
تورم قوزک و ساق پاها ، گرفتگی عضلات ساق پا
نیاز به دفع ادرار در طول شب
بالا رفتن اوره و کراتی نین خون
کاهش نیاز به انسولین یا داروهای خوراکی ضد دیابت
ضعف و بی حالی صبحگاهی ، تهوع و استفراغ
رنگ پریدگی و کم خونی
خارش
● اگر کلیه هایم آسیب ببینند چه اتفاقی خواهد افتاد ؟
اولا ً لازم است پزشک بفهمد که آیا دیابت به کلیه های شما آسیب رسانده یا بیماری های دیگری منجر به نارسایی آن شده اند . کلیه های شما بهتر کار خواهند کرد و طول عمرشان بیشتر خواهد شد اگر :
قند خونتان به خوبی کنترل باشد
فشار خونتان به خوبی کنترل باشد
عفونت ادراری تان درمان شود
اشکالات احتمالی موجود در سیستم ادراری اصلاح شود
از مصرف داروهایی که ممکن است به کلیه ها آسیب برسانند پرهیز شود ( به ویژه مصرف بیش از حد و بدون نسخه داروهای ضد درد ) .
اگر هیچ یک از علائم وجود نداشته باشد ، پزشک شما سعی خواهد کرد تا کار کلیه هایتان را حتی الامکان حفظ کند . استفاده از داروهای ضد فشار خون که مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین هستند ( مثل کاپتوپریل ، انالاپریل ) ، به آهسته کردن سیر نارسایی کلیه کمک می کنند .
● چگونه کلیه ها تا جایی که امکان دارد ،فعال نگه داشته می شوند ؟
متخصص کلیه که نفرولوژیست نامیده می شود ، با کمک شما ، خانواده و متخصص تغذیه ، یک برنامه درمانی برای شما طراحی می کند . دو چیز برای حفظ سلامتی کلیه های شما اهمیت دارد : یکی کنترل فشار خون و دیگری رعایت رژیم غذایی دیابتی – کلیوی . محدود کردن پروتئین رژیم غذایی نیز مفید است . شما با کمک متخصص تغذیه می توانید برای رژیم غذایی خود برنامه ریزی کنید .
● نارسایی پیشرفته کلیه در بیماران دیابتی چیست ؟
نارسایی پیشرفته کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه های شما دیگر قادر نباشند به حفظ سلامتی شما کمک کنند و دیالیز یا پیوند مورد نیاز باشد . این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد کلیه های شما کار می کنند . فاصله زمانی معمول بین شروع آسیب کلیوی ناشی از دیابت و نارسایی پیشرفته کلیه حدود ۷ – ۵ سال است .
● نا رسایی کلیه در بیماران دیابتی چگونه درمان می شود ؟
۳ نوع درمان در نارسایی کلیه ناشی از دیابت وجود دارد : پیوند کلیه ، دیالیز خونی (همودیالیز ) ، دیالیز صفاقی .
● آیا بیمار مبتلا به دیابت هم می تواند پیوند کلیه بشود ؟بله . زمانی که پیوند می کنید ، ممکن است به انسولین بیشتری نیاز داشته باشید . چون اشتهای شما بهتر شده و کلیه جدید هم به خوبی انسولین اضافی را از بدن دفع می کند . اگر کلیه جدیدتان نارسا شود ، دیالیز می تواند تا آماده شدن برای پیوند بعدی مورد استفاده قرار گیرد .
خبرنگار: زهرا نوری